Author Archives: Librarian

ŚB 2.5.37 पुरुषस्य मुखं ब्रह्म क्षत्रमेतस्य बाहव: । ऊर्वोर्वैश्यो भगवत: पद्‍भ्यां शूद्रो व्यजायत ॥ ३७ ॥ puruṣasya mukhaṁ brahma kṣatram etasya bāhavaḥ ūrvor vaiśyo bhagavataḥ padbhyāṁ śūdro vyajāyata Synonyms puruṣasya — of the Supreme Personality of … Read More

ŚB 2.5.39 ग्रीवायां जनलोकोऽस्य तपोलोक: स्तनद्वयात् । मूर्धभि: सत्यलोकस्तु ब्रह्मलोक: सनातन: ॥ ३९ ॥ grīvāyāṁ janaloko ’sya tapolokaḥ stana-dvayāt mūrdhabhiḥ satyalokas tu brahmalokaḥ sanātanaḥ Synonyms grīvāyām — up to the neck; janalokaḥ — the Janaloka planetary system; … Read More

CHAPTER SIX Puruṣa-sūkta Confirmed Text 1: Lord Brahmā said: The mouth of the virāṭ-puruṣa [the universal form of the Lord] is the generating center of the voice, and the controlling deity is Fire. His skin and … Read More

ŚB 1.4.33 तमभिज्ञाय सहसा प्रत्युत्थायागतं मुनि: । पूजयामास विधिवन्नारदं सुरपूजितम् ॥ ३३ ॥ tam abhijñāya sahasā pratyutthāyāgataṁ muniḥ pūjayām āsa vidhivan nāradaṁ sura-pūjitam Synonyms tam abhijñāya — seeing the good fortune of his (Nārada’s) arrival; sahasā … Read More

ŚB 1.4.27 नातिप्रसीदद्‍धृदय: सरस्वत्यास्तटे शुचौ । वितर्कयन् विविक्तस्थ इदं चोवाच धर्मवित् ॥ २७ ॥ nātiprasīdad-dhṛdayaḥ sarasvatyās taṭe śucau vitarkayan vivikta-stha idaṁ covāca dharma-vit Synonyms na — not; atiprasīdat — very much satisfied; hṛdayaḥ — at heart; … Read More

ŚB 1.4.26 एवं प्रवृत्तस्य सदा भूतानां श्रेयसि द्विजा: । सर्वात्मकेनापि यदा नातुष्यद्‍धृदयं तत: ॥ २६ ॥ evaṁ pravṛttasya sadā bhūtānāṁ śreyasi dvijāḥ sarvātmakenāpi yadā nātuṣyad dhṛdayaṁ tataḥ Synonyms evam — thus; pravṛttasya — one who is … Read More

ŚB 1.4.22 अथर्वाङ्गिरसामासीत्सुमन्तुर्दारुणो मुनि: । इतिहासपुराणानां पिता मे रोमहर्षण: ॥ २२ ॥ atharvāṅgirasām āsīt sumantur dāruṇo muniḥ itihāsa-purāṇānāṁ pitā me romaharṣaṇaḥ Synonyms atharva — the Atharva Veda; aṅgirasām — unto the ṛṣi Aṅgirā; āsīt — was … Read More

ŚB 1.4.15 स कदाचित्सरस्वत्या उपस्पृश्य जलं शुचि: । विविक्त एक आसीन उदिते रविमण्डले ॥ १५ ॥ sa kadācit sarasvatyā upaspṛśya jalaṁ śuciḥ vivikta eka āsīna udite ravi-maṇḍale Synonyms saḥ — he; kadācit — once; sarasvatyāḥ — … Read More

ŚB 1.4.11 नमन्ति यत्पादनिकेतमात्मन: शिवायहानीय धनानि शत्रव: । कथं स वीर: श्रियमङ्ग दुस्त्यजां युवैषतोत्स्रष्टुमहो सहासुभि: ॥ ११ ॥ namanti yat-pāda-niketam ātmanaḥ śivāya hānīya dhanāni śatravaḥ kathaṁ sa vīraḥ śriyam aṅga dustyajāṁ yuvaiṣatotsraṣṭum aho sahāsubhiḥ Synonyms namanti … Read More

  नैव तस्य कृतेनार्थो नाकृतेनेह कश्चन । न चास्य सर्वभूतेषु कश्चिदर्थव्यपाश्रयः ॥ १८ ॥ naiva tasya kṛtenārtho nākṛteneha kaścana na cāsya sarva-bhūteṣu kaścid artha-vyapāśrayaḥ   Synonyms na — never; eva — certainly; tasya — his; kṛtena … Read More

  यस्त्वात्मरतिरेव स्यादात्मतृप्त‍श्च मानवः । आत्मन्येव च सन्तुष्टस्तस्य कार्यं न विद्यते ॥ १७ ॥ yas tv ātma-ratir eva syād ātma-tṛptaś ca mānavaḥ ātmany eva ca santuṣṭas tasya kāryaṁ na vidyate   Synonyms yaḥ — one who; … Read More

  यज्ञशिष्टाशिनः सन्तो मुच्यन्ते सर्वकिल्बिषै । भुञ्जते ते त्वघं पापा ये पचन्त्यात्मकारणात् ॥ १३ ॥ yajña-śiṣṭāśinaḥ santo mucyante sarva-kilbiṣaiḥ bhuñjate te tv aghaṁ pāpā ye pacanty ātma-kāraṇāt   Synonyms yajña-śiṣṭa — of food taken after performance … Read More

  इष्टान्भोगान्हि वो देवा दास्यन्ते यज्ञभाविताः । तैर्दत्तानप्रदायैभ्यो यो भुङ्क्ते स्तेन एव सः ॥ १२ ॥   iṣṭān bhogān hi vo devā dāsyante yajña-bhāvitāḥ tair dattān apradāyaibhyo yo bhuṅkte stena eva saḥ   Synonyms iṣṭān — … Read More

  यस्त्विन्द्रियाणि मनसा नियम्यारभतेऽर्जुन । कर्मेन्द्रियैः कर्मयोगमसक्तः स विशिष्यते ॥ ७ ॥ yas tv indriyāṇi manasā niyamyārabhate ’rjuna karmendriyaiḥ karma-yogam asaktaḥ sa viśiṣyate   Synonyms yaḥ — one who; tu — but; indriyāṇi — the senses; … Read More

  श्रीभगवानुवाच लोकेऽस्मिन्द्विविधा निष्ठा पुरा प्रोक्ता मयानघ । ज्ञानयोगेन सांख्यानां कर्मयोगेन योगिनाम् ॥ ३ ॥ loke ’smin dvi-vidhā niṣṭhā purā proktā mayānagha jñāna-yogena sāṅkhyānāṁ karma-yogena yoginām   Synonyms śrī-bhagavān uvāca — the Supreme Personality of Godhead … Read More

अर्जुन उवाच ज्यायसी चेत्कर्मणस्ते मता बुद्धिर्जनार्दन । तत्किं कर्मणि घोरे मां नियोजयसि केशव ॥ १ ॥   arjuna uvāca jyāyasī cet karmaṇas te matā buddhir janārdana  tat kiṁ karmaṇi ghore māṁ niyojayasi keśava   Synonyms arjunaḥ … Read More

तस्माद्यस्य महाबाहो निगृहीतानि सर्वशः । इन्द्रियाणीन्द्रियार्थेभ्यस्तस्य प्रज्ञा प्रतिष्ठिता ॥ ६८ ॥ tasmād yasya mahā-bāho nigṛhītāni sarvaśaḥ indriyāṇīndriyārthebhyas tasya prajñā pratiṣṭhitā   Synonyms tasmāt — therefore; yasya — whose; mahā-bāho — O mighty-armed one; nigṛhītāni — so … Read More

ŚB 1.3.39 अथेह धन्या भगवन्त इत्थं यद्वासुदेवेऽखिललोकनाथे । कुर्वन्ति सर्वात्मकमात्मभावं न यत्र भूय: परिवर्त उग्र: ॥ ३९ ॥ atheha dhanyā bhagavanta itthaṁ yad vāsudeve ’khila-loka-nāthe kurvanti sarvātmakam ātma-bhāvaṁ na yatra bhūyaḥ parivarta ugraḥ Synonyms atha — … Read More

ŚB 1.3.35 एवं जन्मानि कर्माणि ह्यकर्तुरजनस्य च । वर्णयन्ति स्म कवयो वेदगुह्यानि हृत्पते: ॥ ३५ ॥ evaṁ janmāni karmāṇi hy akartur ajanasya ca varṇayanti sma kavayo veda-guhyāni hṛt-pateḥ Synonyms evam — thus; janmāni — birth; karmāṇi … Read More