Author Archives: Librarian

संशय m. saMzaya doubt   संशय m. saMzaya danger   संशय m. saMzaya risk   संशयस्थ adj. saMzayastha disputable   संशयस्थं करोति verb saMzayasthaM karoti { kR } take a chance   सत्यं सत्यं न संशयः … Read More

ŚB 2.1.38 इयानसावीश्वरविग्रहस्य य: सन्निवेष: कथितो मया ते । सन्धार्यतेऽस्मिन् वपुषि स्थविष्ठे मन: स्वबुद्ध्या न यतोऽस्ति किञ्चित् ॥ ३८ ॥ iyān asāv īśvara-vigrahasya yaḥ sanniveśaḥ kathito mayā te sandhāryate ’smin vapuṣi sthaviṣṭhe manaḥ sva-buddhyā na yato ’sti kiñcit … Read More

ŚB 2.1.36 वयांसि तद्व्याकरणं विचित्रं मनुर्मनीषा मनुजो निवास: । गन्धर्वविद्याधरचारणाप्सर: स्वरस्मृतीरसुरानीकवीर्य: ॥ ३६ ॥ vayāṁsi tad-vyākaraṇaṁ vicitraṁ manur manīṣā manujo nivāsaḥ gandharva-vidyādhara-cāraṇāpsaraḥ svara-smṛtīr asurānīka-vīryaḥ Synonyms vayāṁsi — varieties of birds; tat–vyākaraṇam — vocables; vicitram — artistic; … Read More

ŚB 2.1.35 विज्ञानशक्तिं महिमामनन्ति सर्वात्मनोऽन्त:करणं गिरित्रम् । अश्वाश्वतर्युष्ट्रगजा नखानि सर्वे मृगा: पशव: श्रोणिदेशे ॥ ३५ ॥ vijñāna-śaktiṁ mahim āmananti sarvātmano ’ntaḥ-karaṇaṁ giritram aśvāśvatary-uṣṭra-gajā nakhāni sarve mṛgāḥ paśavaḥ śroṇi-deśe Synonyms vijñāna–śaktim — consciousness; mahim — the principle of … Read More

ŚB 2.1.33 नद्योऽस्य नाड्योऽथ तनूरुहाणि महीरुहा विश्वतनोर्नृपेन्द्र । अनन्तवीर्य: श्वसितं मातरिश्वा गतिर्वय: कर्म गुणप्रवाह: ॥ ३३ ॥ nadyo ’sya nāḍyo ’tha tanū-ruhāṇi mahī-ruhā viśva-tanor nṛpendra ananta-vīryaḥ śvasitaṁ mātariśvā gatir vayaḥ karma guṇa-pravāhaḥ Synonyms nadyaḥ — the rivers; asya … Read More

ŚB 2.1.30 द्यौरक्षिणी चक्षुरभूत्पतङ्ग: पक्ष्माणि विष्णोरहनी उभे च । तद्भ्रूविजृम्भ: परमेष्ठिधिष्ण्य- मापोऽस्य तालु रस एव जिह्वा ॥ ३० ॥ dyaur akṣiṇī cakṣur abhūt pataṅgaḥ pakṣmāṇi viṣṇor ahanī ubhe ca tad-bhrū-vijṛmbhaḥ parameṣṭhi-dhiṣṇyam āpo ’sya tālū rasa eva jihvā … Read More

ŚB 2.1.28 उर:स्थलं ज्योतिरनीकमस्य ग्रीवा महर्वदनं वै जनोऽस्य । तपो वराटीं विदुरादिपुंस: सत्यं तु शीर्षाणि सहस्रशीर्ष्ण: ॥ २८ ॥ uraḥ-sthalaṁ jyotir-anīkam asya grīvā mahar vadanaṁ vai jano ’sya tapo varāṭīṁ vidur ādi-puṁsaḥ satyaṁ tu śīrṣāṇi sahasra-śīrṣṇaḥ Synonyms … Read More

ŚB 2.1.25 अण्डकोशे शरीरेऽस्मिन् सप्तावरणसंयुते । वैराज: पुरुषो योऽसौ भगवान् धारणाश्रय: ॥ २५ ॥ aṇḍa-kośe śarīre ’smin saptāvaraṇa-saṁyute vairājaḥ puruṣo yo ’sau bhagavān dhāraṇāśrayaḥ Synonyms aṇḍa–kośe — within the universal shell; śarīre — in the body of; asmin … Read More

ŚB 2.1.21 यस्यां सन्धार्यमाणायां योगिनो भक्तिलक्षण: । आशु सम्पद्यते योग आश्रयं भद्रमीक्षत: ॥ २१ ॥ yasyāṁ sandhāryamāṇāyāṁ yogino bhakti-lakṣaṇaḥ āśu sampadyate yoga āśrayaṁ bhadram īkṣataḥ Synonyms yasyām — by such systematic remembrance; sandhāryamāṇāyām — and thus … Read More

ŚB 2.1.18 नियच्छेद्विषयेभ्योऽक्षान्मनसा बुद्धिसारथि: । मन: कर्मभिराक्षिप्तं शुभार्थे धारयेद्धिया ॥ १८ ॥ niyacched viṣayebhyo ’kṣān manasā buddhi-sārathiḥ manaḥ karmabhir ākṣiptaṁ śubhārthe dhārayed dhiyā Synonyms niyacchet — withdraw; viṣayebhyaḥ — from sense engagements; akṣān — the senses; manasā … Read More

ŚB 2.1.16 गृहात् प्रव्रजितो धीर: पुण्यतीर्थजलाप्लुत: । शुचौ विविक्त आसीनो विधिवत्कल्पितासने ॥ १६ ॥ gṛhāt pravrajito dhīraḥ puṇya-tīrtha-jalāplutaḥ śucau vivikta āsīno vidhivat kalpitāsane Synonyms gṛhāt — from one’s home; pravrajitaḥ — having gone out; dhīraḥ — … Read More

ŚB 2.1.14 तवाप्येतर्हि कौरव्य सप्ताहं जीवितावधि: । उपकल्पय तत्सर्वं तावद्यत्साम्परायिकम् ॥ १४ ॥ tavāpy etarhi kauravya saptāhaṁ jīvitāvadhiḥ upakalpaya tat sarvaṁ tāvad yat sāmparāyikam Synonyms tava — your; api — also; etarhi — therefore; kauravya — … Read More

ŚB 2.1.13 खट्‍वाङ्गो नाम राजर्षिर्ज्ञात्वेयत्तामिहायुष: । मुहूर्तात्सर्वमुत्सृज्य गतवानभयं हरिम् ॥ १३ ॥ khaṭvāṅgo nāma rājarṣir jñātveyattām ihāyuṣaḥ muhūrtāt sarvam utsṛjya gatavān abhayaṁ harim Synonyms khaṭvāṅgaḥ — King Khaṭvāṅga; nāma — name; rāja–ṛṣiḥ — saintly king; jñātvā … Read More

ŚB 2.1.17 अभ्यसेन्मनसा शुद्धं त्रिवृद्ब्रह्माक्षरं परम् । मनो यच्छेज्जितश्वासो ब्रह्मबीजमविस्मरन् ॥ १७ ॥ abhyasen manasā śuddhaṁ trivṛd-brahmākṣaraṁ param mano yacchej jita-śvāso brahma-bījam avismaran Synonyms abhyaset — one should practice; manasā — by the mind; śuddham — … Read More

ŚB 2.1.12 किं प्रमत्तस्य बहुभि: परोक्षैर्हायनैरिह । वरं मुहूर्तं विदितं घटते श्रेयसे यत: ॥ १२ ॥ kiṁ pramattasya bahubhiḥ parokṣair hāyanair iha varaṁ muhūrtaṁ viditaṁ ghaṭate śreyase yataḥ Synonyms kim — what is; pramattasya — of … Read More

ŚB 2.1.8 इदं भागवतं नाम पुराणं ब्रह्मसम्मितम् । अधीतवान् द्वापरादौ पितुर्द्वैपायनादहम् ॥ ८ ॥ idaṁ bhāgavataṁ nāma purāṇaṁ brahma-sammitam adhītavān dvāparādau pitur dvaipāyanād aham Synonyms idam — this; bhāgavatam — Śrīmad-Bhāgavatam; nāma — of the name; … Read More

ŚB 2.1.7 प्रायेण मुनयो राजन्निवृत्ता विधिषेधत: । नैर्गुण्यस्था रमन्ते स्म गुणानुकथने हरे: ॥ ७ ॥ prāyeṇa munayo rājan nivṛttā vidhi-ṣedhataḥ nairguṇya-sthā ramante sma guṇānukathane hareḥ Synonyms prāyeṇa — mainly; munayaḥ — all sages; rājan — O … Read More

ŚB 2.1.6 एतावान् सांख्ययोगाभ्यां स्वधर्मपरिनिष्ठया । जन्मलाभ: पर: पुंसामन्ते नारायणस्मृति: ॥ ६ ॥ etāvān sāṅkhya-yogābhyāṁ sva-dharma-pariniṣṭhayā janma-lābhaḥ paraḥ puṁsām ante nārāyaṇa-smṛtiḥ Synonyms etāvān — all these; sāṅkhya — complete knowledge of matter and spirit; yogābhyām — … Read More

ŚB 2.1.3 निद्रया ह्रियते नक्तं व्यवायेन च वा वय: । दिवा चार्थेहया राजन् कुटुम्बभरणेन वा ॥ ३ ॥ nidrayā hriyate naktaṁ vyavāyena ca vā vayaḥ divā cārthehayā rājan kuṭumba-bharaṇena vā Synonyms nidrayā — by sleeping; hriyate … Read More