Library Blog

Bg. 18.51-53 बुद्ध्या विश‍ुद्धया युक्तो धृत्यात्मानं नियम्य च । शब्दादीन्विषयांस्त्यक्त्वा रागद्वेषौ व्युदस्य च ॥ ५१ ॥ विविक्तसेवी लघ्वाशी यतवाक्कायमानस: । ध्यानयोगपरो नित्यं वैराग्यं समुपाश्रित: ॥ ५२ ॥ अहङ्कारं बलं दर्पं कामं क्रोधं परिग्रहम् । विमुच्य निर्मम: … Read More

Bg. 18.47 श्रेयान्स्वधर्मो विगुण: परधर्मात्स्वनुष्ठितात् । स्वभावनियतं कर्म कुर्वन्नाप्‍नोति किल्बिषम् ॥ ४७ ॥ śreyān sva-dharmo viguṇaḥ para-dharmāt sv-anuṣṭhitāt svabhāva-niyataṁ karma kurvan nāpnoti kilbiṣam Synonyms śreyān — better; sva–dharmaḥ — one’s own occupation; viguṇaḥ — imperfectly performed; … Read More

Bg. 18.44 कृषिगोरक्ष्यवाणिज्यं वैश्यकर्म स्वभावजम् । परिचर्यात्मकं कर्म श‍ूद्रस्यापि स्वभावजम् ॥ ४४ ॥ kṛṣi-go-rakṣya-vāṇijyaṁ vaiśya-karma svabhāva-jam paricaryātmakaṁ karma śūdrasyāpi svabhāva-jam Synonyms kṛṣi — plowing; go — of cows; rakṣya — protection; vāṇijyam — trade; vaiśya — … Read More

Bg. 18.38 विषयेन्द्रियसंयोगाद्यत्तदग्रेऽमृतोपमम् । परिणामे विषमिव तत्सुखं राजसं स्मृतम् ॥ ३८ ॥ viṣayendriya-saṁyogād yat tad agre ’mṛtopamam pariṇāme viṣam iva tat sukhaṁ rājasaṁ smṛtam Synonyms viṣaya — of the objects of the senses; indriya — and … Read More

Bg. 18.37 यत्तदग्रे विषमिव परिणामेऽमृतोपमम् । तत्सुखं सात्त्विकं प्रोक्तमात्मबुद्धिप्रसादजम् ॥ ३७ ॥ yat tad agre viṣam iva pariṇāme ’mṛtopamam tat sukhaṁ sāttvikaṁ proktam ātma-buddhi-prasāda-jam Synonyms yat — which; tat — that; agre — in the beginning; … Read More

Bg. 18.34 यया तु धर्मकामार्थान्धृत्या धारयतेऽर्जुन । प्रसङ्गेन फलाकाङ्क्षी धृति: सा पार्थ राजसी ॥ ३४ ॥ yayā tu dharma-kāmārthān dhṛtyā dhārayate ’rjuna prasaṅgena phalākāṅkṣī dhṛtiḥ sā pārtha rājasī Synonyms yayā — by which; tu — but; … Read More

Bg. 18.31 यया धर्ममधर्मं च कार्यं चाकार्यमेव च । अयथावत्प्रजानाति बुद्धि: सा पार्थ राजसी ॥ ३१ ॥ yayā dharmam adharmaṁ ca kāryaṁ cākāryam eva ca ayathāvat prajānāti buddhiḥ sā pārtha rājasī Synonyms yayā — by which; … Read More

Bg. 18.27 रागी कर्मफलप्रेप्सुर्लुब्धो हिंसात्मकोऽश‍ुचि: । हर्षशोकान्वित: कर्ता राजस: परिकीर्तित: ॥ २७ ॥ rāgī karma-phala-prepsur lubdho hiṁsātmako ’śuciḥ harṣa-śokānvitaḥ kartā rājasaḥ parikīrtitaḥ Synonyms rāgī — very much attached; karma–phala — the fruit of the work; prepsuḥ … Read More

Bg. 18.23 नियतं सङ्गरहितमरागद्वेषत: कृतम् । अफलप्रेप्सुना कर्म यत्तत्सात्त्विकमुच्यते ॥ २३ ॥ niyataṁ saṅga-rahitam arāga-dveṣataḥ kṛtam aphala-prepsunā karma yat tat sāttvikam ucyate Synonyms niyatam — regulated; saṅga–rahitam — without attachment; arāga–dveṣataḥ — without love or hatred; … Read More

Bg. 18.20 सर्वभूतेषु येनैकं भावमव्ययमीक्षते । अविभक्तं विभक्तेषु तज्ज्ञानं विद्धि सात्त्विकम् ॥ २० ॥ sarva-bhūteṣu yenaikaṁ bhāvam avyayam īkṣate avibhaktaṁ vibhakteṣu taj jñānaṁ viddhi sāttvikam Synonyms sarva–bhūteṣu — in all living entities; yena — by which; … Read More

Bg. 18.19 ज्ञानं कर्म च कर्ता च त्रिधैव गुणभेदत: । प्रोच्यते गुणसंख्याने यथावच्छृणु तान्यपि ॥ १९ ॥ jñānaṁ karma ca kartā ca tridhaiva guṇa-bhedataḥ procyate guṇa-saṅkhyāne yathāvac chṛṇu tāny api Synonyms jñānam — knowledge; karma — … Read More

Bg. 18.17 यस्य नाहंकृतो भावो बुद्धिर्यस्य न लिप्यते । हत्वापि स इमाँल्ल‍ोकान्न हन्ति न निबध्यते ॥ १७ ॥ yasya nāhaṅkṛto bhāvo buddhir yasya na lipyate hatvāpi sa imāḻ lokān na hanti na nibadhyate Synonyms yasya — … Read More

Bg. 18.18 ज्ञानं ज्ञेयं परिज्ञाता त्रिविधा कर्मचोदना । करणं कर्म कर्तेति त्रिविध: कर्मसङ्‍ग्रह: ॥ १८ ॥ jñānaṁ jñeyaṁ parijñātā tri-vidhā karma-codanā karaṇaṁ karma karteti tri-vidhaḥ karma-saṅgrahaḥ Synonyms jñānam — knowledge; jñeyam — the objective of knowledge; … Read More

Bg. 18.14 अधिष्ठानं तथा कर्ता करणं च पृथग्विधम् । विविधाश्च पृथक्‍चेष्टा दैवं चैवात्र पञ्चमम् ॥ १४ ॥ adhiṣṭhānaṁ tathā kartā karaṇaṁ ca pṛthag-vidham vividhāś ca pṛthak ceṣṭā daivaṁ caivātra pañcamam Synonyms adhiṣṭhānam — the place; tathā … Read More

Bg. 18.16 तत्रैवं सति कर्तारमात्मानं केवलं तु य: । पश्यत्यकृतबुद्धित्वान्न स पश्यति दुर्मति: ॥ १६ ॥ tatraivaṁ sati kartāram ātmānaṁ kevalaṁ tu yaḥ paśyaty akṛta-buddhitvān na sa paśyati durmatiḥ Synonyms tatra — there; evam — thus; … Read More

Bg. 18.15 शरीरवाङ्‍मनोभिर्यत्कर्म प्रारभते नर: । न्याय्यं वा विपरीतं वा पञ्चैते तस्य हेतव: ॥ १५ ॥ śarīra-vāṅ-manobhir yat karma prārabhate naraḥ nyāyyaṁ vā viparītaṁ vā pañcaite tasya hetavaḥ Synonyms śarīra — by the body; vāk — … Read More

Bg. 18.13 पञ्चैतानि महाबाहो कारणानि निबोध मे । सांख्ये कृतान्ते प्रोक्तानि सिद्धये सर्वकर्मणाम् ॥ १३ ॥ pañcaitāni mahā-bāho kāraṇāni nibodha me sāṅkhye kṛtānte proktāni siddhaye sarva-karmaṇām Synonyms pañca — five; etāni — these; mahā–bāho — O … Read More

Bg. 18.12 अनिष्टमिष्टं मिश्रं च त्रिविधं कर्मण: फलम् । भवत्यत्यागिनां प्रेत्य न तु सन्न्यासिनां क्‍वचित् ॥ १२ ॥ aniṣṭam iṣṭaṁ miśraṁ ca tri-vidhaṁ karmaṇaḥ phalam bhavaty atyāgināṁ pretya na tu sannyāsināṁ kvacit Synonyms aniṣṭam — leading … Read More

Bg. 18.11 न हि देहभृता शक्यं त्यक्तुं कर्माण्यशेषत: । यस्तु कर्मफलत्यागी स त्यागीत्यभिधीयते ॥ ११ ॥ na hi deha-bhṛtā śakyaṁ tyaktuṁ karmāṇy aśeṣataḥ yas tu karma-phala-tyāgī sa tyāgīty abhidhīyate Synonyms na — never; hi — certainly; … Read More