English

ज्ञानेन तु तदज्ञानं येषां नाशितमात्मन: । तेषामादित्यवज्ज्ञानं प्रकाशयति तत्परम् ॥ १६ ॥ jñānena tu tad ajñānaṁ yeṣāṁ nāśitam ātmanaḥ teṣām āditya-vaj jñānaṁ prakāśayati tat param Synonyms jñānena — by knowledge; tu — but; tat — that; … Read More

तद्बुद्धयस्तदात्मानस्तन्निष्ठास्तत्परायणा: । गच्छन्त्यपुनरावृत्तिं ज्ञाननिर्धूतकल्मषा: ॥ १७ ॥ tad-buddhayas tad-ātmānas tan-niṣṭhās tat-parāyaṇāḥ gacchanty apunar-āvṛttiṁ jñāna-nirdhūta-kalmaṣāḥ Synonyms tat-buddhayaḥ — those whose intelligence is always in the Supreme; tat-ātmānaḥ — those whose minds are always in the Supreme; tat-niṣṭhāḥ … Read More

युक्त: कर्मफलं त्यक्त्वा शान्तिमाप्‍नोति नैष्ठिकीम् । अयुक्त: कामकारेण फले सक्तो निबध्यते ॥ १२ ॥   yuktaḥ karma-phalaṁ tyaktvā śāntim āpnoti naiṣṭhikīm ayuktaḥ kāma-kāreṇa phale sakto nibadhyate   Synonyms yuktaḥ — one who is engaged in devotional … Read More

  योगयुक्तो विश‍ुद्धात्मा विजितात्मा जितेन्द्रिय: । सर्वभूतात्मभूतात्मा कुर्वन्नपि न लिप्यते ॥ ७ ॥   yoga-yukto viśuddhātmā vijitātmā jitendriyaḥ sarva-bhūtātma-bhūtātmā kurvann api na lipyate   Synonyms yoga-yuktaḥ — engaged in devotional service; viśuddha-ātmā — a purified soul; … Read More

नैव किञ्चित्करोमीति युक्तो मन्येत तत्त्ववित् । पश्यञ्श‍ृण्वन्स्पृशञ्जिघ्रन्नश्न‍न्गच्छन्स्वपन्श्वसन् ॥ ८ ॥ प्रलपन्विसृजन्गृह्णन्नुन्मिषन्निमिषन्नपि । इन्द्रियाणीन्द्रियार्थेषु वर्तन्त इति धारयन् ॥ ९ ॥ naiva kiñcit karomīti yukto manyeta tattva-vit paśyañ śṛṇvan spṛśañ jighrann aśnan gacchan svapañ śvasan pralapan visṛjan gṛhṇann … Read More

  ज्ञेय: स नित्यसन्न्यासी यो न द्वेष्टि न काङ्‍क्षति । निर्द्वन्द्वो हि महाबाहो सुखं बन्धात्प्रमुच्यते ॥ ३ ॥ jñeyaḥ sa nitya-sannyāsī yo na dveṣṭi na kāṅkṣati nirdvandvo hi mahā-bāho sukhaṁ bandhāt pramucyate   Synonyms jñeyaḥ — … Read More

ŚB 1.8.4 सान्‍त्वयामास मुनिभिर्हतबन्धूञ्शुचार्पितान् । भूतेषु कालस्य गतिं दर्शयन्न प्रतिक्रियाम् ॥ ४ ॥ sāntvayām āsa munibhir hata-bandhūñ śucārpitān bhūteṣu kālasya gatiṁ darśayan na pratikriyām Synonyms sāntvayām āsa — pacified; munibhiḥ — along with the munis present … Read More

ŚB 1.7.50 नकुल: सहदेवश्च युयुधानो धनञ्जय: । भगवान् देवकीपुत्रो ये चान्ये याश्च योषित: ॥ ५० ॥ nakulaḥ sahadevaś ca yuyudhāno dhanañjayaḥ bhagavān devakī-putro ye cānye yāś ca yoṣitaḥ Synonyms nakulaḥ — Nakula; sahadevaḥ — Sahadeva; ca … Read More

ŚB 1.7.49 सूत उवाच धर्म्यं न्याय्यं सकरुणं निर्व्यलीकं समं महत् । राजा धर्मसुतो राज्ञ्या: प्रत्यनन्दद्वचो द्विजा: ॥ ४९ ॥ sūta uvāca dharmyaṁ nyāyyaṁ sakaruṇaṁ nirvyalīkaṁ samaṁ mahat rājā dharma-suto rājñyāḥ pratyanandad vaco dvijāḥ Synonyms sūtaḥ uvāca … Read More

ŚB 1.7.52 निशम्य भीमगदितं द्रौपद्याश्च चतुर्भुज: । आलोक्य वदनं सख्युरिदमाहहसन्निव ॥ ५२ ॥ niśamya bhīma-gaditaṁ draupadyāś ca catur-bhujaḥ ālokya vadanaṁ sakhyur idam āha hasann iva Synonyms niśamya — just after hearing; bhīma — Bhīma; gaditam — … Read More

ŚB 1.7.45 स एष भगवान्द्रोण: प्रजारूपेण वर्तते । तस्यात्मनोऽर्धं पत्‍न्‍यास्ते नान्वगाद्वीरसू: कृपी ॥ ४५ ॥ sa eṣa bhagavān droṇaḥ prajā-rūpeṇa vartate tasyātmano ’rdhaṁ patny āste nānvagād vīrasūḥ kṛpī Synonyms saḥ — he; eṣaḥ — certainly; bhagavān … Read More

ŚB 1.7.43 उवाच चासहन्त्यस्य बन्धनानयनं सती । मुच्यतां मुच्यतामेष ब्राह्मणो नितरां गुरु: ॥ ४३ ॥ uvāca cāsahanty asya bandhanānayanaṁ satī mucyatāṁ mucyatām eṣa brāhmaṇo nitarāṁ guruḥ Synonyms uvāca — said; ca — and; asahantī — being … Read More

ŚB 1.7.40 सूत उवाच एवं परीक्षता धर्मं पार्थ: कृष्णेन चोदित: । नैच्छद्धन्तुं गुरुसुतं यद्यप्यात्महनं महान् ॥ ४० ॥ sūta uvāca evaṁ parīkṣatā dharmaṁ pārthaḥ kṛṣṇena coditaḥ naicchad dhantuṁ guru-sutaṁ yadyapy ātma-hanaṁ mahān Synonyms sūtaḥ — Sūta … Read More

ŚB 1.7.41 अथोपेत्य स्वशिबिरं गोविन्दप्रियसारथि: । न्यवेदयत्तं प्रियायै शोचन्त्या आत्मजान् हतान् ॥ ४१ ॥ athopetya sva-śibiraṁ govinda-priya-sārathiḥ nyavedayat taṁ priyāyai śocantyā ātma-jān hatān Synonyms atha — thereafter; upetya — having reached; sva — own; śibiram — … Read More

ŚB 1.7.38 प्रतिश्रुतं च भवता पाञ्चाल्यै श‍ृण्वतो मम । आहरिष्ये शिरस्तस्य यस्ते मानिनि पुत्रहा ॥ ३८ ॥ pratiśrutaṁ ca bhavatā pāñcālyai śṛṇvato mama āhariṣye śiras tasya yas te mānini putra-hā Synonyms pratiśrutam — it is promised; … Read More

ŚB 1.7.36 मत्तं प्रमत्तमुन्मत्तं सुप्तं बालं स्त्रियं जडम् । प्रपन्नं विरथं भीतं न रिपुं हन्ति धर्मवित् ॥ ३६ ॥ mattaṁ pramattam unmattaṁ suptaṁ bālaṁ striyaṁ jaḍam prapannaṁ virathaṁ bhītaṁ na ripuṁ hanti dharma-vit Synonyms mattam — … Read More

ŚB 1.7.34 शिबिराय निनीषन्तं रज्ज्वा बद्ध्वा रिपुं बलात् । प्राहार्जुनं प्रकुपितो भगवानम्बुजेक्षण: ॥ ३४ ॥ śibirāya ninīṣantaṁ rajjvā baddhvā ripuṁ balāt prāhārjunaṁ prakupito bhagavān ambujekṣaṇaḥ Synonyms śibirāya — on the way to the military camp; ninīṣantam … Read More

ŚB 1.7.32 प्रजोपद्रवमालक्ष्य लोकव्यतिकरं च तम् । मतं च वासुदेवस्य सञ्जहारार्जुनो द्वयम् ॥ ३२ ॥ prajopadravam ālakṣya loka-vyatikaraṁ ca tam mataṁ ca vāsudevasya sañjahārārjuno dvayam Synonyms prajā — the people in general; upadravam — disturbance; ālakṣya … Read More